Triệu chứng đặc biệt ở nhiều bệnh nhân mắc Covid-19

Tại Việt Nam, theo số liệu từ Cục Y tế Dự phòng đánh giá trên 240 bệnh nhân mắc Covid-19 trong đợt dịch mới bùng phát, 71,31% không có triệu chứng. Số còn lại gặp các triệu chứng như sốt (28,31%), ho (21,02%), mệt mỏi, đau người (12,22%), rát họng (9,66%), khó thở/tức ngực (5,68%) và sổ mũi (1,7%).

Triệu chứng của bệnh nhân Covid-19 khá tương đồng với những người mắc bệnh lý viêm đường hô hấp thông thường khác. Thông thường, một người bị SARS-CoV-2 tấn công sẽ gặp những triệu chứng như ho, sốt, khó thở. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ đã bổ sung thêm mất khứu giác, vị giác vào danh sách những triệu chứng ở người nhiễm nCoV.

Tuy nhiên, trên thế giới, các nhà khoa học đã ghi nhận nhiều ca mắc Covid-19 có những triệu chứng đặc biệt, chưa được lý giải. Đây là thách thức đối với giới nghiên cứu.

“Ngón chân Covid-19”

Trước khi Covid-19 bùng phát tại Mỹ, mỗi năm, tiến sĩ, bác sĩ da liễu Lindy Fox, Đại học California, San Francisco, từng khám cho 4-5 người bị viêm, đau mạch máu, tổn thương đỏ, tím tại các đầu ngón chân. Đây là hiện tượng chilblain, thường xuất hiện vào mùa đông và cũng khá hiếm.

Chỉ trong vài tuần của tháng 9/2020, bác sĩ này tiếp nhận hàng chục trường hợp có tình trạng trên. Điều bà khó hiểu nhất đó chính là những người này bị cước, đỏ chân với cảm giác bỏng rát giữa mùa thu - thời điểm thời tiết không quá lạnh giá hoặc ẩm ướt.

Bác sĩ Lindy không phải người duy nhất chứng kiến tình trạng này. Tiến sĩ Esther Freeman, Trưởng khoa Da liễu sức khỏe toàn cầu, Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, Mỹ, cho biết phòng khám trực tuyến của bà đã tiếp nhận không ít người bị sưng đỏ ngón chân.

Ngón chân sưng đỏ, đau nhức là triệu chứng nhiều người mắc Covid-19 gặp phải. Ảnh: New York Times.

Những ngón chân có màu đỏ, tím, sưng tấy, kèm theo cảm giác bỏng rát và ngứa là điều mà nhiều bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2 gặp phải. Các vết sưng, đỏ thường tập trung ở ngón chân, thậm chí lan ra cả hai bàn chân. Những vết loét gây đau đớn, cảm giác nóng rát và ngứa. Ban đầu, các ngón chân sẽ có màu đỏ, sau đó, chuyển tím và có tình trạng viêm.

Chính vì thế, nó cũng được gọi là triệu chứng “ngón chân Covid-19”. Theo New York Times, một số tài liệu y tế từ Tây Ban Nha, Bỉ và Italy miêu tả về hiện tượng nhiều bệnh nhân Covid-19 chia sẻ về các tổn thương trên ngón chân. Hầu hết bệnh nhân là trẻ em, thanh thiếu niên.

Theo tiến sĩ Lindy, tin tốt là những tổn thương dạng như chilblain thường không quá nặng, báo hiệu cơ thể đã nhận ra SARS-CoV-2 và đang tạo phản ứng miễn dịch tốt để chống lại nó.

Theo tiến sĩ Freeman, giới nghiên cứu chưa thể tìm ra câu trả lời chính xác cho hiện tượng này. Họ đặt giả thuyết đây là hiện tượng thể hiện phản ứng miễn dịch của cơ thể, cảnh báo chúng ta đang bị virus xâm nhập, tấn công. Giả thuyết khác cho r%Bng nguyên nhân là thành mạch máu bị viêm hoặc các cục máu đông nhỏ trong máu.

Sợ ánh sáng và nhiễm trùng mắt nặng

Tháng 8/2020, nhóm chuyên gia của Đại học Anglia Ruskin, Anh, công bố nghiên cứu về các ảnh hưởng của Covid-19 tới mắt trên tạp chí BMJ Open Ophthalmology. Họ thực hiện khảo sát trên những người dương tính với SARS-CoV-2, kết quả cho thấy đau mắt là hiện tượng khá phổ biến. Đặc biệt, 18% trường hợp báo cáo về tình trạng sợ hoặc nhạy cảm với ánh sáng.

Mới đây, tiến sĩ, bác sĩ Chris Steele, cố vấn y khoa của chương trình This Morning của ITV (Anh) cảnh báo về hiện tượng nhiều người nhiễm biến chủng SARS-CoV-2 sợ ánh sáng. Theo ông Chris, những người này không thích nguồn sáng mạnh. Mỗi khi tiếp xúc ánh sáng rực rỡ, họ đều bị đau đầu.

Vị chuyên gia này đưa giả thuyết hiện tượng này có thể xuất phát từ việc virus gây viêm khắp cơ thể, tác động đến mắt, khiến bệnh nhân nhạy cảm hơn.

Về tác động của Covid-19 đến mắt, nhiều bệnh nhân khác gặp phải tình trạng hiếm gặp khó lý giải là viêm nội nhãn. Tháng 2/2020, khoa Nhãn của Trung tâm Y tế Northwell Health, New York, Mỹ, ghi nhận 3 người nhiễm SARS-CoV-2 (độ tuổi trên 60) bị viêm giác mạc.

Trong số ba bệnh nhân, một người đã tử vong do Covid-19. Một trường hợp khác bị mù lòa một bên mắt dù các bác sĩ đã tìm mọi cách để cứu chữa. Người còn lại bị mất hoàn toàn 1/3 thị lực.

Giáo sư, tiến sĩ nhãn khoa Amilia Schrier, trường Y Zucker, Đại học Hofstra ở Hempstead, New York, Mỹ, đánh giá tình trạng này rất hiếm xảy ra. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra cho bà và các chuyên gia y tế là họ không thể xác định SARS-CoV-2 có phải thủ phạm gây tình trạng này hay không. Nếu có, cơ chế ảnh hưởng của nó như thế nào.

Nhiều người mắc Covid-19 báo cáo về tình trạng sợ ánh sáng, viêm kết mạc. Ảnh: Freepik.

Lưỡi lốm đốm, có màng trắng

Cách đây không lâu, CBN News dẫn một nghiên cứu công bố trên tạp chí British Journal of Dermatology trên 666 bệnh nhân mắc Covid-19 ở Tây Ban Nha. Nhóm tác giả nhận thấy 10% (78 người) trong số đó có những triệu chứng ở khoang miệng, lưỡi, bàn tay và bàn chân.

Cụ thể, 11% bị viêm các nốt nhỏ trên bề mặt lưỡi. 6% bị sưng, viêm lưỡi với các vết lõm ở cạnh bên. 6% bị loét miệng. 4% trường hợp bị loang lổ, lốm đốm trên lưỡi. 4% khác bị sưng mô trong miệng.

Nghiên cứu do nhóm chuyên gia của Đại học Hoàng gia London (Anh) thực hiện, được công bố vào tháng 9 năm ngoái. Họ gọi tình trạng lưỡi co thắt, đổi màu và có đốm trắng này là “lưỡi Covid-19”.

Giáo sư, tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia các bệnh truyền nhiễm Trường Y, Đại học Vanderbilt ở Nashville, Tennessee, Mỹ, tạm đặt giả thuyết nCoV không trực tiếp gây tổn thương trên miệng như các cơ quan khác ở hệ hô hấp. Tuy nhiên, nó tấn công hệ miễn dịch và khiến khoang miệng dễ bị các virus khác như herpes labialis hoặc herpes simplex loại một tấn công, gây bệnh. Ông cũng cho biết các nhà nghiên cứu cần xem xét thêm để xác định vấn đề về răng, miệng, lưỡi có thực sự liên quan Covid-19 hay không.

Các dấu hiệu của "lưỡi Covid-19" gồm những vết viêm, phát ban trên bề mặt lưỡi, sưng hoặc lõm một bên. Ảnh: British Association of Dermatologists/John Wiley and Sons.

Nhức đầu, chóng mặt, lú lẫn và ảo giác

Ngoài việc mất vị giác và khứu giác, các bác sĩ ghi nhận ngày càng nhiều bệnh nhân mắc Covid-19 gặp ảnh hưởng ở thần kinh. Nghiên cứu công bố ở tạp chí JAMA Neurology (dựa trên 214 bệnh nhân tại Vũ Hán, Trung Quốc) cho thấy hơn 36% người mắc Covid-19 phải trải qua triệu chứng thần kinh.

Nghiên cứu khác được công bố trên Annals of Clinical and Translational Neurology cho thấy các biểu hiện thần kinh - đau đầu, chóng mặt, lú lẫn xuất hiện trên 42% người mới nhiễm SARS-CoV-2. Trong thời gian mắc bệnh, 82% trường hợp gặp tình trạng về thần kinh bất cứ khi nào. Đặc biệt, với người lớn tuổi, những tác động thần kinh này có thể nghiêm trọng không kém phổi bị tổn thương bởi virus.

Ngoài những triệu chứng, biến chứng thần kinh nói trên, không ít bệnh nhân Covid-19 gặp phải tình trạng ảo giác từ nhẹ đến nặng, dù họ không có tiền sử về các vấn đề này.

Các chuyên gia chưa khẳng định chính xác nguyên nhân gây hiện tượng này. Ở một số bệnh nhân, ảo giác đi kèm với nhiều bệnh lý hiểm nghèo khác hoặc do thời gian nằm viện dài. Một số người mắc Covid-19 khác gặp vấn đề về nhìn, nói. Các bác sĩ đặt giả thuyết điều này có thể xuất phát từ lượng oxy đi đến não thấp trong thời gian dài hoặc virus SARS-CoV-2 tấn công trực tiếp vào não.

Ảo giác gần như biến mất sau khi bệnh nhân khỏi Covid-19. Các bác sĩ thường chỉ định liều thấp thuốc chống lo âu hoặc loạn thần trong điều trị những người nhiễm SARS-CoV-2 bị ảo giác.

Ngoài tổn thương phổi, nhiều bệnh nhân bị ảnh hưởng mắt, thần kinh, não... khi mắc Covid-19. Ảnh: Getty.

Mất thính lực

Theo báo cáo trên tạp chí JAMA Otolaryngology - Head and Neck Surgery, virus SARS-CoV-2 từng được tìm thấy trong tai giữa của một số bệnh nhân mắc Covid-19. Phó giáo sư, tiến sĩ Matthew Stewart, Đại học Johns Hopkins, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết thông thường bệnh nhân gặp phải tình trạng ù, viêm tai.

Theo ông Stewart, virus gây nhiễm trùng trong tai có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng chưa có đủ cơ sở để chỉ ra nguyên nhân thực sự khiến nhiều người mắc Covid-19 bị ảnh hưởng khả năng nghe và gặp các vấn đề về tai. Bởi nếu ốm nặng, bệnh nhân cũng có thể mất thính lực.