Kết quả xét nghiệm của Viện Pasteur TP.HCM cho thấy kỹ sư người Indonesia (31 tuổi, đang sống và làm việc tại Bình Dương) âm tính với SARS-CoV-2 dù được xét nghiệm dương tính tại hai bệnh viện khác ở TP.HCM trước đó.
Có thể sai sót
Trước khi về nước, nam kỹ sư này cùng người bạn đến phòng khám tại quận 2 (TP.HCM) xin giấy xác nhận xét nghiệm Covid-19. Mẫu bệnh phẩm được chuyển đến hai bệnh viện khác tại TP.HCM.
Cả hai bệnh viện (được Bộ Y tế cấp phép đủ năng lực xét nghiệm) đều khẳng định dương tính. Thông tin này khiến nhiều người lo lắng khi trường hợp này đã nhập cảnh vào nước ta từ tháng 3, sau đó sống và làm việc tại Bình Dương.
May mắn, kết quả xác nhận cuối cùng tại Viện Pasteur TP.HCM cuối cùng cho thấy trường hợp này âm tính.
TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, cho biết xét nghiệm Covid-19 có thể sai sót dẫn tới kết quả khác nhau.
Kết quả xét nghiệm khẳng định dương tính virus SARS-CoV-2 phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ảnh minh họa: Phạm Thắng.
Sự khác nhau này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, cả về máy móc lẫn con người. Nếu mẫu bệnh phẩm được xét nghiệm bởi hai thiết bị, hai đơn vị khác nhau, việc cho kết quả khác nhau vẫn có thể xảy ra.
Ngoài ra, phương pháp lấy mẫu bệnh nhân cũng ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm. Nếu bệnh nhân được lấy mẫu không đúng cách, bệnh phẩm không được bảo quản trong môi trường phù hợp, kết quả xét nghiệm có thể sai sót.
TS Hùng cho biết vấn đề này cũng có thể nằm ở chính người được lấy mẫu xét nghiệm. Từng vị trí trên cơ thể và thời điểm được lấy mẫu, số lượng và nồng độ virus sẽ có biểu hiện khác nhau. Với bệnh nhân có nồng độ virus thấp, dịch phết họng có thể chứa virus nhưng mẫu máu, nước bọt lại không.
Ngoài ra, nếu người nhiễm virus vừa súc họng, vệ sinh vùng xét nghiệm bằng dung dịch sát khuẩn trước khi lấy mẫu, bệnh phẩm có thể âm tính.
Xét nghiệm nào giúp xác định bệnh?
TS Hùng cho biết chẩn đoán Covid-19 có thể dựa vào nhiều xét nghiệm. Trong đó, phổ biến nhất là xét nghiệm Real-Time PCR, hình ảnh học.
Xét nghiệm Real-Time PCR
Xét nghiệm để chẩn đoán xác định bệnh dựa trên nguyên tắc phát hiện đoạn gene RNA của SARS-CoV-2. Mẫu bệnh phẩm mũi họng cho khả năng phát hiện SARS-CoV-2 tốt hơn vùng hầu họng. Mẫu bệnh phẩm đường hô hấp dưới cho khả năng phát hiện virus tốt hơn mẫu bệnh phẩm đường hô hấp trên.
Virus SARS-CoV-2 cũng có thể phát hiện trong phân và máu. Phát hiện virus trong máu có thể là dấu hiệu tiên lượng bệnh nặng. Sự phát tán virus có thể tồn tại lâu hơn (12-20 ngày) ở người già và người bị bệnh nặng phải nhập viện.
Việc đồng nhiễm SARS-CoV 2 và các virus đường hô hấp khác đã được báo cáo, do vậy, việc phát hiện tác nhân gây bệnh đường hô hấp khác vẫn chưa thể loại trừ nhiễm Covid-19.
Realtime PCR là phương pháp được dùng xét nghiệm khẳng định Covid-19 tại nước ta, trong ảnh là phòng xét nghiệm tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM. Ảnh: BSCC.
Hình ảnh học
Tổn thương mô kẽ hai bên thành ngực và vùng đáy hai phổi là hình ảnh X-quang khá điển hình của bệnh nhân mắc Covid-19 mặc dù trong giai đoạn sớm của bệnh, hình ảnh X-quang phổi đa số bình thường. Hình ảnh CT ngực ở bệnh nhân Covid 19 thường cho thấy tổn thương dạng kính mờ, lát đá ở vùng rìa thành ngực, vùng đáy và mặt lưng hai phổi.
Tuy nhiên, những hình ảnh đó có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh khác và rất phụ thuộc vào cách đọc của từng bác sĩ X-quang riêng lẻ. Do đó, giá trị chẩn đoán bệnh bằng hình ảnh X-quang/ CT ngực không cao và không được khuyến cáo dùng để chẩn đoán Covid-19.
Xét nghiệm khác
Giảm bạch cầu Lympho là triệu chứng cận lâm sàng thường thấy nhất trong bệnh Covid-19, có ở 83% bệnh nhân nhập viện. Tình trạng giảm bạch cầu, bạch cầu trung tính, tăng cao alanine aminotransferase và aspartate aminotransferase trong huyết thanh, tăng nồng độ lactate dehydrogenase, tăng CRP có thể liên quan đến mức độ nặng của bệnh.
Tăng D-dimer và giảm bạch cầu có liên quan đến tỷ lệ tử vong của bệnh. Procalcitonin thường trong giới hạn bình thường tại thời điểm nhập viện nhưng có thể tăng trong số những người phải nhập ICU. Bệnh nhân mắc bệnh mức độ nặng/nghiêm trọng có nồng độ các cytokine trong huyết tương tăng cao cho thấy tình trạng rối loạn miễn dịch tiềm tàng.
